दार्जीलिङ–सिक्किम जाडोको चपेटामा: कुहिरो, चिसो र बढ्दो स्वास्थ्य चुनौती

दार्जीलिङ हिउँदो महिनाको सुरुआतसँगै दार्जीलिङ र छेउका सिक्किम क्षेत्र फेरि एकपटक बाक्लो कुहिरो र चिसो हावाले ढाकिन थालेका छन्। बिहानैदेखि खोल्साहरूको सतहमा हल्का कणकण तुसारो देखिन थालेको छ, सडकमा हिँड्ने मानिसहरू बाक्लो ज्याकेट र न्यानो टोपीले आफूलाई ढाकेर यात्रा गर्छन्। यस वर्ष जाडो एउटा फरक मेसो लिएर आएको छ — स्थानीय स्वास्थ्य केन्द्रहरूले श्वासप्रश्वास सम्बन्धी समस्या, भाइरल इन्फेक्सन र जोर्नी दुखाइका बिरामीको संख्या बढेको बताइरहेका छन्।
“यो मौसमको मजा त छ तर स्वास्थ्यमा धेरै ध्यान दिनुपर्छ” दार्जीलिङ मल रोड नजिकै चिया बेच्ने ६२ वर्षीया माला तामाङ भन्छिन्। बिहानै चिया बनाउँदै गर्दा उनको हात चिसोले रातो देखिन्थ्यो।
“मर्निङ्ग धुवाँ र कुहिरो मिसिँदा धेरैलाई खोकी लाग्छ, त्यसैले म पनि अब मास्क लगाएर बस स्ट्यान्ड जान्छु,” उनी हाँस्दै थप्छिन्।
सिक्किमको गान्तोकमा पनि उही अवस्था छ। बुढा–बुढीहरू बिहान सूर्य ननिस्कँदासम्म घरमै बसेर आगो तापिरहेका देखिन्छन्। चहकिलो घाम नलागे पनि स्थानीय बाजारहरूमा हिमा–फल राखेर बेच्ने किसानहरू भने बिहानै बाटो लाग्नु पर्ने बाध्यता छ।
स्वास्थ्यकर्मीहरू भन्छन्—
“जाडोमा शरीरको प्रतिरोध क्षमता कम हुन्छ। त्यसैले तातो पानी पिउनु, सागसब्जी र भिटामिनयुक्त खानेकुरा खानु, र शरीर न्यानो राख्नु अत्यावश्यक हुन्छ।”
तर जाडोले मात्र चुनौती दिएको छैन। यस मौसमले दार्जीलिङ–सिक्किमलाई बेग्लै सुन्दरता पनि दिएको छ। चिया बगानको हरियाली, कुहिरोले छोपिएका घरहरू, र साँझपछि पहाडका बत्तीहरूले बनेको दृश्य, पर्यटकका लागि स्वप्नील जस्तै देखिन्छ।
जाडो अन्ततः कठ्याङ्ग्रिने छ, तर यही कठ्याङ्ग्रिने अवस्थामा यहाँका मानिसहरूको बानी र बाँच्ने शैली झल्किन्छ।
चिया पसलमा न्यानो दूध चिया पिउँदै बसेका एक स्थानीयले भनेजस्तै—
“यहाँको जाडो चिसो हुन्छ, तर मनले तताइदिन्छ है।”